Contacts
Info
Nauka hiszpańskiego przy pomocy filmów na platformie Netflix oraz historii ludzi mówiących po hiszpańsku
Hiszpańskie Historie
Hiszpańskie Historie
04 - Benito Juárez
26 JUL 2021 · Jeden z moich nauczycieli hiszpańskiego mieszka w Meksyku w miejscowości Puebla de Zaragoza, którą często nazywa się po prostu Pueblą. Niedaleko tego miasta rozegrała się bitwa pod Pueblą. Ta bitwa miała miejsce 5 maja 1862 i właśnie tą rocznicę obchodzą Meksykanie mieszkający w USA. Obchodzą święto “Cinco de Mayo”. My dzisiaj zajmiemy się jednak nie generałem, który wtedy dowodził, a nazywał się Ignacio Zaragoza, ale prezydentem Meksyku, który jest naprawdę ciekawą postacią. Zaczynajmy. Empecemos.
Benito Pablo Juárez García nació el 21 de marzo de 1806 en el poblado de San Pablo Guelatao.
Benito Juarez urodził się w 21 marca 1806 roku w miejscowości San Pablo Guelatao. “San Pablo” znaczy święty Paweł, a “Guelatao” to słowo z języka zapotockiego, które znaczy “Noche honda” czyli “Głęboka noc”. Benito Juarez był Zapotekiem.
Sus padres murieron cuando él tenía cuatro años.
Jego rodzice umarli, gdy miał 4 lata.
Trabajó como pastor.
Pracował jako pasterz.
Entonces solo conocía el idioma zapoteca.
Wtedy znał tylko język zapotecki.
No sabía español y no sabía escribir.
Nie znał hiszpańskiego i nie umiał też pisać.
Él era analfabeto.
Był analfabetą.
Cuando tenía 12 años, caminó hasta la ciudad de Oaxaca en busca de trabajo y educación.
Gdy miał 12 lat, poszedł pieszo do pobliskiego miasta Oaxaca (czy. Łahaka)
Su hermana trabajaba como cocinera en la casa de la familia Maza.
Jego siostra pracowała tam jako kucharka w domu rodziny Maza.
El consiguió un trabajo en esta casa. El cuidó de la granja.
Dostał pracę w tym domu. Zajmował się gospodarstwem.
La hija adoptiva del señor Maza, Margarita Maza, muchos años después se convertiría en la esposa de Juárez.
Adoptowana córka pana Maza, Margarita Maza, wiele lat później została żoną Benito. A co z edukacją? Benito Juarez nie przyszedł tam tylko po pracę, ale głównie po edukację.
Primero asistió al seminario y luego pasó a estudiar derecho.
Najpierw uczęszczał do seminarium (tam nauczył się czytać), a potem studiował prawo.
En 1834 se convirtió en abogado.
W 1834 roku został adwokatem.
En 1842 en juez.
W 1842 sędzią. A jak wyglądała sytuacja polityczna w Meksyku.
Antonio López de Santa Anna fue presidente de México.
Antonio Lopez de Santa Anna był prezydentem Meksyku.
Santa Anna perdió la guerra con Estados Unidos.
Santa Anna przegrał wojnę ze Stanami Zjednoczonymi.
Benito Juárez se convirtió en Gobernador de Oaxaca.
W tym czasie Benito Juarez został gubernatorem stanu Oaxaca.
Tuvo que escapar a Estados Unidos cuando regresó Santa Anna.
Niestety później musiał uciec do Stanów Zjednoczonych gdy do Meksyku wrócił Santa Anna.
Benito Juárez trabajaba en la fábrica de puros en Estados Unidos.
Benito Juarez pracował w fabryce cygar w Stanach Zjednoczonych.
Cuando regresó a México se convirtió en presidente de México.
Gdy wrócił do Meksyku został prezydentem tego kraju.
En 1857 introdujo una nueva constitución.
W 1857 roku wprowadził nową konstytucję. Wszystko wydawało się iść dobrze, ale Meksyk miał wiele długów. Wierzyciele postanowili najechać na Meksyk.
Napoleón III invadió México.
Napoleon III najechał na Meksyk. Wtedy doszło do bitwy, którą wielu Meksykanów świętuje do dzisiaj.
Los franceses perdieron el 5 de mayo de 1862 la Batalla de Puebla, contra las tropas mexicanas bajo el mando de Ignacio Zaragoza.
Francuzi przegrali 5 maja 1862 roku Bitwę pod Pueblą, przeciwko wojskom meksykańskim pod dowództwem Ignacego Zaragozy. Z tego powodu obchodzone jest święto zwane “Cinco de Mayo”. Obchodzi się to święto 5 maja w stanie Puebla oraz w Stanach Zjednoczonych.
Benito Juarez jest bardzo inspirującą osobą. Nie umiał czytać do 12 roku życia, a mimo to został prawnikiem, później gubernatorem, a w końcu prezydentem Meksyku. Benito był socjalistą, na jego cześć imię dostał pewien dyktator z Włoch, ale nie można Benito Juareza obwiniać o to co zrobił później jego imiennik Benito Mussolini.
03 - Izydor Borowski
2 SEP 2020 · Dziś będziemy mówić o człowieku, który miał takie samo nazwisko jak ja, ale raczej nie jest moim krewnym. Ja nazywam się Piotr Borowski, a dzisiaj omówimy sobie postać Izodora Borowskiego. Miał on duży wpływ na historię kilku krajów Ameryki Łacińskiej. Wrócimy też dzisiaj trochę do króla Ferdynanda VII, o którym wspominałem w pierwszym odcinku. Zaczynajmy. Empecemos.
Izydor Borowski urodził się w trudnym dla Polski okresie.
Izydor Borowski nació en Polonia en 1776, cuatro años después de la primera partición de Polonia.
Borowski urodził się w Polsce w 1776 roku, cztery lata po pierwszym rozbiorze.
Tenía 17 años cuando, en 1793, ocurrió la segunda partición de Polonia.
Miał 17 lat, gdy w 1793 roku nastąpił drugi rozbiór.
Más tarde, cuando tenía 18 años, participó en la insurrección de Kościuszko.
Później, gdy miał 18 lat, wziął udział w insurekcji kościuszkowskiej.
Polonia perdió esta rebelión y desapareció del mapa después de la tercera partición en 1795.
Polska przegrała to powstanie i zniknęła z mapy po trzecim rozbiorze w 1795 roku.
Izydor Borowski escapó a Italia en 1797.
W 1797 Borowski uciekł do Włoch.
Napoleón permitió la creación de legiones polacas en Italia, prometiéndoles que luego liberarían Polonia.
Napoleon pozwolił na utworzenie Legionów Polskich we Włoszech, obiecując, że później wyzwolą Polskę.
Sin embargo, el francés envió a los soldados polacos a luchar contra los insurgentes en Haití.
Jednak Francuzi wysłali polskich żołnierzy aby walczyli przeciwko powstańcom na Haiti.
Izydor y sus compañeros no querían pelear con los esclavos en Haití.
Na tej wyspie zbuntowali się niewolnicy. Izydor i jego koledzy nie chcieli z nimi walczyć.
Les dieron comida a las personas hambrientas y después se unieron a los insurgentes.
Polscy żołnierze najpierw dzielili się z powstańcami jedzeniem, a później dołączyli do ich powstania.
Haiti nie było jedynym miejscem, w którym ludzie walczyli o niepodległość.
Izydor conoció a Francisco de Miranda en 1806 y luchó con él por la independencia de América Latina.
Izydor poznał Francisco de Miranda w 1806 roku i walczył z nim o niepodległość Ameryki Łacińskiej.
Cuando Miranda perdió sus batallas, Izydor Borowski se unió a Simón Bolívar.
Gdy Miranda przegrał swoje bitwy, Borowski dołączył do Simona Bolivara.
¿Cómo se conocieron Bolívar y Borowski?
Jak się poznali?
Fernando VII envió tropas españolas a América con el fin de recuperarla.
Król Ferdynand VII wysłał hiszpańskie wojska do Ameryki aby ją odzyskać.
Al ser derrotado, Bolívar huyó a Jamaica y luego a Haití.
Bolivar też został pokonany i uciekł na Jamajkę, a potem na Haiti.
Y fue en este lugar en donde se conocieron Bolívar y Borowski en 1815.
I właśnie w tym miejscu w 1815 roku poznali się Bolivar i Borowski.
En 1816, Bolívar desembarcó en la costa de Venezuela.
W 1816 roku Bolivar wylądował na wybrzeżu dzisiejszej Wenezueli.
Un año después, conquistó la ciudad de Angostura, que hoy se llama Ciudad Bolívar.
Rok później zdobył miasto Angostura, które dzisiaj nazywa się Miasto Bolivara.
Durante este tiempo, se estableció la República de Venezuela por tercera vez.
W tym czasie po raz trzeci powstała Republika Wenezueli. Jak to mówią do trzech razy sztuka.
Más tarde, Bolívar comenzó a liberar otros países: Venezuela, Colombia, Ecuador, Perú y Bolivia.
Później Bolivar rozpoczął wyzwalanie innych państw: Wenezueli, Kolumbii, Ekwadoru, Peru oraz Boliwii. To ostatnie państwo czyli Boliwia dostało swoją nazwę właśnie od Bolivara.
Izydor Borowski fue uno de sus generales y le ayudó a cruzar los Andes.
Borowski był jednym z jego generałów i pomógł w przekroczeniu Andów.
Borowski tuvo también un importante papel en la Batalla de Boyacá, siendo uno de los generales que comenzó el ataque.
Borowski odegrał też ważną rolę w bitwie pod Boyacą. Był jednym z generałów, którzy rozpoczęli atak. Dzięki temu rozbito hiszpańską armię.
En 1819, Bolívar creó la Federación de la Gran Colombia.
W 1819 roku Bolivar stworzył federację o nazwie Wielka Kolumbia.
Incluía Venezuela, Colombia, Ecuador y Panamá.
Było to państwo, które leżało na terenie dzisiejszej Wenezueli, Kolumbii, Ekwadoru i Panamy.
Las banderas modernas de los tres países siguen el mismo esquema de color que diseñó Bolívar.
Współczesne flagi trzech z tych graków mają te same kolory, które wybrał Bolivar.
La bandera de Venezuela, Colombia y Ecuador es de tres colores: amarillo, azul y rojo.
Flagi Wenezueli, Kolumbii i Ekwadoru mają trzy kolory: żółty, niebieski i czerwony.
Izydor Borowski vivió un tiempo en la Gran Colombia, pero luego se fue a luchar a Persia.
Borowski mieszkał jakiś czas w tej Wielkiej Kolumbii, ale potem wyjechał walczyć w Persji.
Pero esa es otra historia.
Ale to już inna historia. Jak kiedyś będę się uczył perskiego to nagram odcinek o Borowskim w Persji.
Na dzisiaj to wszystko. Napiszcie mi co sądzicie o takich audycjach, o ich formie. Możecie skomentować ten odcinek, albo napisać na email: piotr@historiawgdzieci.pl.
Mój nauczyciel ma na imię Andrés, pochodzi z Chile, a lekcji udziela na platformie preply:
https://preply.com/en/tutor/482372/
Tekst po hiszpańsku:
Izydor Borowski nació en Polonia en 1776, cuatro años después de la primera partición de Polonia. Tenía 17 años cuando, en 1793, ocurrió la segunda partición de Polonia. Más tarde, cuando tenía 18 años, participó en la insurrección de Kościuszko. Polonia perdió esta rebelión y desapareció del mapa después de la tercera partición en 1795.
Izydor Borowski escapó a Italia en 1797. Napoleón permitió la creación de legiones polacas en Italia, prometiéndoles que luego liberarían Polonia. Sin embargo, el francés envió a los soldados polacos a luchar contra los insurgentes en Haití. Izydor y sus compañeros no querían pelear con los esclavos en Haití. Les dieron comida a las personas hambrientas y después se unieron a los insurgentes.
Izydor conoció a Francisco de Miranda en 1806 y luchó con él por la independencia de América Latina. Cuando Miranda perdió sus batallas, Izydor Borowski se unió a Simón Bolívar. ¿Cómo se conocieron Bolívar y Borowski?
Fernando VII envió tropas españolas a América con el fin de recuperarla. Al ser derrotado, Bolívar huyó a Jamaica y luego a Haití. Y fue en este lugar en donde se conocieron Bolívar y Borowski en 1815.
En 1816, Bolívar desembarcó en la costa de Venezuela. Un año después, conquistó la ciudad de Angostura, que hoy se llama Ciudad Bolívar. Durante este tiempo, se estableció la República de Venezuela por tercera vez. Más tarde, Bolívar comenzó a liberar otros países: Venezuela, Colombia, Ecuador, Perú y Bolivia. Izydor Borowski fue uno de sus generales y le ayudó a cruzar los Andes. Borowski tuvo también un importante papel en la Batalla de Boyacá, siendo uno de los generales que comenzó el ataque.
En 1819, Bolívar creó la Federación de la Gran Colombia. Incluía Venezuela, Colombia, Ecuador y Panamá. Las banderas modernas de los tres países siguen el mismo esquema de color que diseñó Bolívar. La bandera de Venezuela, Colombia y Ecuador es de tres colores: amarillo, azul y rojo. Izydor Borowski vivió un tiempo en la Gran Colombia, pero luego se fue a luchar a Persia. Pero esa es otra historia.
02 - Enrique y Teresa
5 AUG 2020 · Witam was w już drugim odcinku podkastu Hiszpańskie Historie. Uczymy się tutaj języka hiszpańskiego przy pomocy historii Hiszpanii oraz historii Ameryki Łacińskiej. Dzisiaj będziemy jednak mówić dużo o kraju, w którym się wcale nie mówi po hiszpańsku. O tym jednak za chwilę.
W nagraniach pomaga mi mój nauczyciel hiszpańskiego - Andrés, który z wykształcenia jest historykiem. Zaczynajmy.
W średniowieczu pierworodny syn dostawał dziedzictwo po ojcu, drugi syn dostawał wysoką godność kościelną, trzeci syn nie dostawał niczego.
Enrique de Borgoña (Henryk Burgundzki) era el nieto del duque Roberto I de Borgoña.
Henryk Burgundzki był wnukiem księcia Roberta I Burgundzkiego.
Él tuvo dos hermanos mayores que recibieron una herencia de su padre mientras que él no obtuvo nada.
Henryk miał dwóch starszych braci, którzy otrzymali dziedzictwo od swojego ojca, podczas gdy on nie dostał niczego.
Por esta razón, Enrique necesitaba encontrar algo de valor para sí [sí mismo].
Z tego powodu Henryk sam musiał znaleźć coś dla siebie. Jak to więc bywa w opowieściach rycerskich wyruszył szukać przygód, żony oraz dziedzictwa.
W tym czasie większa część Hiszpanii była zajęta przez Arabów. Zdołano jednak już odbić Leon, Galicję oraz Kastylię. Przy okazji warto wspomnieć, że język hiszpański to español, ale używa się też nazwy castellano, bo współczesny hiszpański to dialekt z Kastylii. Kto wtedy rządził w tych królestwach?
Alfonso VI, llamado «el Bravo», era el rey de León, de Galicia y de Castilla.
Alfons VI, zwany odważnym, był właśnie królem Leonu, Galicji oraz Kastylii. Niestety wojna nie szła mu dobrze.
Alfonso perdió la batalla de Zalaca contra los árabes.
Alfonso przegrał bitwę pod Zalakką z Arabami. Przydałaby mu się pomoc. Papież zakazał rycerzom hiszpańskim udawać się na krucjatę, aby walczyli w Hiszpanii i odbili kolejne tereny z rąk Arabów, ale przydaliby się także rycerze z innych regionów takich jak Burgundia, która wtedy była księstwem, a dzisiaj jest jedną z prowincji we Francji. Ale dlaczego Burgundczycy mieliby przybywać do Kastyli?
Su mujer, Constanza de Borgoña, era la tía de Enrique.
Żona Alfonsa miała na imię Konstancja i pochodziła właśnie z Burgundii. Z tego powodu nazywa się ją Konstancją Burgundzką. Była też ona ciotką Henryka.
Enrique vino a ayudar al rey y peleó contra los árabes.
Henryk Burgundzki przybył pomóc królowi Kastylii w walce z Arabami. Alfonos miał ze swoją żoną, ciotką Henryka, córkę Urrakę. Miał on jednak też inną córkę.
Alfonso tenía una hija de su amante, Teresa, la cual se la dio en matrimonio a Enrique.
Alfons oprócz żony miał też kochankę. Urodziła mu ona córkę o imieniu Teresa. Właśnie ją dał Henrykowi za żonę.
Ambos se casaron en 1093.
Pobrali się w 1093 roku.
Alfons VI postanowił, że jego królestwo po jego śmierci dostanie legalna córka czyli Urraka. Czy miał coś także dla Teresy i jej męża Henryka?
En 1095, Alfonso les concedió un lugar que en latin se llamaba Portus Cale.
W 1095 roku Alfons przekazał im miasto Portus Cale oraz okoliczne ziemie.
Portus Cale significa Puerto de Cale, que más tarde derivó en el nombre moderno de Portugal.
Nazwa Portus Cale jest łacińska, po hiszpańsku to Puerto de Cale. Puerto oczywiście znaczy port. Od tej nazwy, czyli od nazwy Portus Cale, powstała nazwa Portugalia. Miasto zaś straciło swój drugi człon i jest dzisiaj nazywane Porto. Jest to drugie co do wielkości miasto w Portugalii, zaraz za Lizboną.
Dopóki żył ojciec stosunki między siostrami były poprawne. Co jednak będzie po jego śmierci?
En 1109 murió Alfonso VI.
W 1109 roku umarł król Alfons VI.
Su hija Urraca se convirtió en la reina de León.
Jego córka Urraka odziedziczyła po nim królestwo Leonu, później także Kastylii.
Urraca y Teresa eran hermanastras.
Przypomnijmy, że Urraka i Teresa były siostrami przyrodnimi.
Urraca era hija de la reina y Teresa era la hija de la amante de Alfonso.
Urraka była córką królowej, a Teresa córką kochanki Alfonsa.
Ellas tenían una muy mala relación.
Za życia ojca ich stosunki były poprawne, teraz jednak ich relacje były raczej złe.
Por esta razón, Enrique y Teresa se retiraron a Portus Cale.
Henryk i Teresa oddzielili się od państwa Urraki i mieszkali u siebie w Portus Cale.
En 1112 murió Enrique y su esposa quedó como regente del territorio de Portus Cale.
W 1112 roku umarł Henryk, a jego żona, Teresa, jako regentka rządziła terytorium Portus Cale.
Años más tarde, su hijo Alfonso se convertiría en Alfonso I de Portugal.
Wiele lat później ich syn, Alfonso został Alfonsem I - pierwszym królem Portugalii.
To była historia Henryka Burgundzkiego, który nie dostał żadnego dziedzictwa po swoim ojcu. Pojechał jednak do Kastylii i tam ożenił się z nieślubą córka króla. W lenno dostał niewielkie miasto Portus Cale, ale wraz z żoną zapoczątkował nowe królestwo, a ich syn Alfons I został królem Portugalii. Alfons I miał tytuł Zdobywca, bo rozszerzył to królestwo, ale to już inna historia.
Na dzisiaj to wszystko. Napiszcie mi co sądzicie o takich audycjach, o ich formie. Możecie skomentować ten odcinek, albo napisać na email: piotr@historiawgdzieci.pl.
Mój nauczyciel ma na imię Andrés, pochodzi z Chile, a lekcji udziela na platformie preply. W notatkach znajdziecie link:
https://preply.com/en/tutor/482372/
01 - Fernando VII
26 JUL 2020 · Witam was w pierwszym odcinku podkastu Hiszpańskie Historie. Będziemy się tutaj uczyć języka hiszpańskiego przy pomocy historii Hiszpanii oraz historii Ameryki Łacińskiej. Powiedziałem będziemy się uczyć ponieważ ja sam też uczę się teraz hiszpańskiego. W nagraniach będzie mi pomagać mój nauczyciel hiszpańskiego, który z wykształcenia jest historykiem. Zaczniemy od historii Hiszpanii z czasów Napoleońskich. To co się wtedy wydarzyło miało ogromny wpływ nie tylko na Hiszpanię, ale także na Amerykę Łacińską.
W 1789 we Francji wybucha rewolucja francuska. W 1795 po trzecim rozbiorze z mapy Europy zniknęła Polska. A w 1804 Napoleon zostaje cesarzem Francuzów. Co w tym czasie dzieje się w Hiszpanii? Dla ułatwienia będziemy używać czasu teraźniejszego.
Fernando VII de España es hijo de Carlos IV y María Luisa de Parma.
W Hiszpanii na tronie zasiada Karol IV (Carlos cuarto). Ma syna o imieniu Ferdynand, który będzie znany jako Ferdynand VII (Fernando septimo). Ma on pewne związki z Polską.
Su tatarabuelo es el rey de Polonia Stanisław Leszczyński.
Po hiszpańsku dziadek to abuelo, pradziadek to bisaubelo, a prapradziadek to tatarabuelo. Prapradziadkiem Ferdynanda VII był Stanisław Leszczyński, król Polski. Jego córka Maria Leszczyńska była żoną króla Francji Ludwika XV, tak więc można powiedzieć, że jego pradziadkiem (bisabuelo) był król Francji Ludwik XV. Jak Ferdynand VII doszedł do władzy?
En 1808 Carlos IV abdica y Fernando VII se convierte en el rey de España.
Ferdynand spiskował przeciwko swojemu ojcu licząc na pomoc Napoleona. Ostatecznie w 1808 roku Karol IV abdykuje i królem zostaje Ferdynand VII. Miał on bardzo dobre stosunki z Napoleonem. Przynajmniej tak mu się wydawało.
Él piensa que Napoleón es su amigo pero Napoleón lo obliga a abdicar
y convertir a su hermano José (el Rey Intruso) en el Rey de España.
On myśli, że Napoleon jest jego przyjacielem, ale Napoleon zmusza go do abdykacji i królem Hiszpanii robi swojego brata Józefa Bonaparte. Hiszpanie tego nowego króla nazywają królem intruzem (el Rey Intruso).
Działo się to wszystko w 1808 roku. Ferdynand VII został królem, potem stracił władzę, na rzecz Józefa, brata Napoleona.
Los soldados polacos ayudan a Napoleón en sus conquistas.
W armii Napoleona byli także Polacy, którzy pomagali mu w jego podbojach.
Por ejemplo, ganan la batalla de Somosierra en 1808
Na przykład Polacy pomogli Napoleonowi wygrać bitwę pod Somosierrą. Jest możliwe, że bez tej wygranej Napoleon nie podbiłby Hiszpanii, a tak cała Hiszpania wpadła w jego ręce. Cała z wyjątkiem miasta Kadyks, które znajduje się na półwyspie. Kadyks po hiszpańsku to Cádiz. Wydarzyło się tam coś ważnego, ale nie wyprzedzajmy faktów.
Polacy pomagali Napoleonowi aż do końca.
y ayudan a Napoleón el emperador de Francia en la invasión de Rusia en 1812.
W 1812 polskie wojsko pomagało Napoleonowi podczas inwazji na Rosję, która skończyła się klęską.
Co się wtedy dzieje w Hiszpanii?
En 1813, Fernando VII recupera el trono.
W 1813 roku Ferdynand odzyskuje tron Hiszpanii. W międzyczasie wydarzyły się jednak dwie rzeczy.
en el intertanto suceden dos cosas
Jakie dwie rzeczy się wydarzyły?
En 1810, muchos países de América comenzaron sus procesos de independencia.
Ferdynand był w niewoli od 1808 do 1813, w tym czasie, w roku 1810 w wielu krajach Ameryki Łacińskiej powstały miejscowe rządy. W taki sposób rozpoczął się proces zdobywania przez te kraje niepodległości. Ale w 1812 roku wydarzyło się coś dużo ważniejszego.
En 1812 diputados de espana y america crean la Constitución politi’ca de la monarqui’a espanola más conocida como la Constitución de Cádiz o simplemente como la Pepa.
My Polacy mamy swoją Konstytucję 3 maja, a Hiszpanie i Latynosi Konstytucję z Kadyksu, którą się nazywa la Pepa. W 1812 roku całą Hiszpania była jeszcze w rękach Francuzów. Nie zdobyli oni jednak półwyspu, na którym znajduje się miasto Kadyks. Tam spotkali się posłowie hiszpańscy oraz posłowie z Ameryki Łacińskiej. Razem uchwalili konstytucję znaną jako la Constitución de Cádiz lub po prostu jako la Pepa. Co Ferdynand myślał o ten konstytucji?
Esta constitución limita el poder del rey Fernando.
Ta konstytucja ograniczała władzę króla Ferdynand.
Naturalmente, no le gusta esto y restaura el absolutismo.
Naturalnie to jemu się nie spodobało i postanowił wrócić do władzy absolutnej. Zauważcie, że konstytucję uchwalili nie tylko posłówie z Hiszpanii, ale także z Ameryki Łacińskiej. Gdyby Ferdynand VII ją uznał prawdopodobnie Ameryka Łacińska dalej należałaby do Hiszpanii. On jednak odrzucił tą konstytucję czym przyczynił się do tego, że Ameryka Łacińska postanowiła walczyć o niepodległość. To jednak jest dłuższa historia i wymaga co najmniej kilku audycji. Na dzisiaj to wszystko.
Napiszcie mi co sądzicie o takich audycjach, o ich formie. Możecie skomentować ten odcinek, albo napisać na email: piotr@historiawgdzieci.pl.
Mój nauczyciel ma na imię Andrés, pochodzi z Chile, a lekcji udziela na platformie preply. W notatkach znajdziecie link:
https://preply.com/en/tutor/482372/
Hiszpański 05 - Vuelta al futuro
28 DEC 2018 · Dziś kontynuacja "Powrotu do przyszłości" czyli “Vuelta al futuro”.
Ostatnio skończyliśmy na momencie, gdy Marty chciał użyć telefonu. Powiedział
tylko, tylko chcę użyć telefonu
solo, solo quiero usar el teléfono
Teraz wychodzi i pyta właściciela:
Czy wie pan gdzie jest ulica
Sabe dónde está...
Sabes dónde está…
Można w ten sposób zapytać o to gdzie jest szpital. Np.
Czy wie pan gdzie jest szpital?
¿Sabe dónde está el hospital?
Czy wiesz gdzie jest szpital?
¿Sabes dónde está el hospital?
Różnica jest taka, że oficjalna forma to “sabe”, a taka zwykła to “sabes”. Kogoś starszego można zapytać: “Sabe donde esta…”, a kolegę: Sabes donde esta…”.
Wróćmy do filmu. Właściciel nie odpowiada, ale sam zadaje pytanie:
Czy zamierzasz coś wypić, chłopcze?
¿Vas a tomar algo chico?
Czasownik “tomar” znaczy “brać”, ale używany jest też często w znaczeniu “pić”. Konstrukcja “vas a tomar” znaczy “ty zamierzasz pić” lub “ty będziesz pić” albo “ty wypijesz”. O sobie możemy powiedzieć “voy a tomar” czyli “ja wypiję”, albo “vamos a tomar un café” czyli “wypijmy kawę”.
Słowo “algo” oznacza “coś”, a “chico” to “chłopiec”. Tak więc całość:
¿Vas a tomar algo chico?
oznacza “Czy wypijesz coś, chłopcze?” albo “Czy zamierzasz coś wypić, chłopcze?”.
Marty próbuje zamówić różne napoje, których nie ma w tamtych czasach i w końcu zirytowany mówi:
Daj mi coś, co nie ma cukru! Dobrze?
¡Deme cualquier cosa que no tenga azúcar! ¿Vale?
¡Dame cualquier cosa que no tenga azúcar! ¿Vale?
Zwrot “daj mi” grzecznie powiemy: “deme”, ale do kolegi wystarczy: “dame”.
Słowo “cosa” to “rzecz”, a “cualquier cosa” to “dowolna rzecz”.
Zwrot “no tenga azúcar” znaczy “nie ma cukru”.
Na końcu mamy pytanie: “¿Vale?” czyli pytanie “Dobrze?” albo “OK?”.
W całości brzmi to: “¡Deme cualquier cosa que no tenga azúcar! ¿Vale?”
Później właściciel podaje mu kawę, mówiąc:
Coś bez cukru.
Algo sin azúcar.
Słowo “algo” czyli “coś” już pojawiło się wcześniej. Podobnie “azúcar” czyli “cukier”. Nowe słowo to “sin”, które oznacza “bez”. Tak więc “algo sin azúcar” znaczy “coś bez cukru”.
Wtedy wchodzi Biff i pyta:
Co robisz?
¿Que estas haciendo?
Ostatnie zdanie na dziś to słowa Biffa:
Hablo contigo, McFly, insecto grande.
Można to przetłumaczyć jako:
Mówię do ciebie, McFly, wielki robalu.
Hablo to mówię.
Contigo to jakby dwa słowa, ale po hiszpańsku zapisuje się je jako jedno. Contigo oznacza z tobą. Tak. Więc hablo contigo to dosłownie mówię z tobą albi mówię do ciebie.
Insecto to oczywiście insekt, a grande znaczy wielki. Trzeba pamiętać, że w hiszpańskim przymiotniki stawia się zwykle po rzeczownikach. Tak wiec insecto grande dosłownie znaczy insekt wielki.
Na koniec może parę słów o innych podkastach do nauki hiszpańskiego. Ja do nauki języków używam duolingo. Od jakiegoś czasu ten portal ma własnych podkast po hiszpańsku. Nie jest to w zasadzie podkast do nauki. Jest to bardziej podkast przybliżający ludzi, którzy żyją w krajach latynoskich. Można tam się osłuchać z różnymi akcentami i wymową hiszpańskiego - np. ciekawie brzmi ten argentynski hiszpańki. Gdzie literę y oraz ll wymawia się jako sz. Tak więc ja wymawia się szo, a ulicę jako kasze. Dość zabawne.
https://podcast.duolingo.com/
Hiszpański 04 - Vuelta al futuro
6 APR 2018 · W czwartym podkaście poświęconym nauce hiszpańskiego przy pomocy filmów skorzystam z filmu o takim tytule: Vuelta al futuro.
Czy domyślasz się co to za film. W Hiszpanii ukazał się on pod tytułem “Regreso al futuro”, w Ameryce Łacińskiej jako “Volver al futuro”, a teraz w Netflixsie jako “Vuelta al futuro”.
pierwsze słówko na dziś to
la vuelta - powrót
vuelta a casa - powrót do domu
vuelta al futuro - powrót do przyszłości
el futuro - przyszłość
w tytule to jest typowe połączenie słóweczek a i el, zamiast mówić vuelta a el futuro, hiszpanie skracają i mówią: vuelta al futuro
teraz przejdźmy do sceny, w której Marty już się przeniósł. Najpierw czyta datę na gazecie, a potem wchodzi do restauracji i spotyka swojego ojca z przeszłości.
sábado noviembre cinco mil novecientos cincuenta y cinco
el sábado - sobota
el noviembre - listopad
cinco - pięć
mil - tysiąc
novecientos - dziewięćset
cincuenta - pięćdziesiąt
razem: sábado noviembre cinco mil novecientos cincuenta y cinco
czyli: sobota piątego listopada tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego piątego
główna różnica polega na tym, że w polskim użyjemy liczebników porządkowych, a w hiszpańskim zwykłych
po przeczytaniu tej daty Marty mówi:
esto no puede ser possible
czyli dosłownie: to nie może być możliwe
potem wchodzi do baru
barman mówi:
oye, tú
czyli hej, ty
i dodaje:
por qué usas ese salvavidas
czyli: dlaczego używasz tej kamizelki ratunkowej
kamizelka ratunkowa to chaleco salvavidas, ale tutaj barman użył skrótu i powiedział samo salvavidas
el chaleco salvavidas - kamizelka ratunkowa
el salvavidas - ratunkowa
por qué usas ese salvavidas
salvavidas to słowo stworzone z czasownika salvar - ratować i rzeczownika la vida - życie, który tutaj jest w liczbie mnogiej - z tych dwóch słów stworzono nowe słowo czyli właśnie salvavidas
el chaleco to kamizelka, a el chaleco antibalas to kamizelka kuloodporna, która jak wiemy też odegrała pewną rolę w tym filmie
Marty odpowiada:
solo, solo quiero usar el teléfono
tylko, tylko chcę użyć telefonu
solo, solo quiero usar el teléfono
quiero usar to zwrot znaczący chcę użyć
grzecznej byłoby powiedzieć quisiera usar co znaczy chciałbym użyć, ale Marty powiedział:
quiero usar czyli chcę użyć
Tyle może na dziś w następnym podkaście wykorzystam resztę tej sceny.
Czego się dziś nauczyliśmy?
Często była używana liczba pięć,
noviembre cinco cincuenta y cinco
Przydatny jest także zwrot:
quiero usar el telefono - chcę użyć telefonu.
Można np. w restauracji powiedzieć po zjedzeniu:
quiero pagar - chcę zapłacić
Na koniec wysłuchajmy całej sceny:
Jak już wspomniałem w następnym odcinku wykorzystamy dalej tą samą scenę.
A teraz czas się pożegnać: adiós, hasta pronto, nos vemos el próximo lunes, hasta la vista.
Do następnego poniedziałku można powiedzieć na dwa sposoby: nos vemos el próximo lunes albo hasta el lunes. Tak więc do usłyszenia w następny poniedziałek.
Hiszpański 03 - Jane la Virgen
27 MAR 2018 · Witam w trzecim odcinku nauki hiszpańskiego przy pomocy filmów. Sam słucham swoich podkastów aby utrwalić słownictwo i muszę powiedzieć, że mój pierwszy podkast jest strasznie trudny. Z drugim jest lepiej i mam nadzieję, że ten trzeci też będzie dość prosty. Dzisiaj się nauczymy jak pytać: kim jesteś oraz jak się nazywasz. Będzie też słownictwo biznesowe jak firma czy szef oraz słówka takiej jak słomka i ogon. Zaczynajmy.
Posłużę się dziś serialem który po hiszpańsku nazywa się Jane la Virgen, po angielsku jako Jane the Virgin. Ten serial to parodia latynoskich seriali, bardzo śmieszny. W scenie, którą wykorzystamy Jane rozmawia ze swoją koleżanką w pracy w szatni gdy wchodzi Roman. Koleżanka Jane od razu go pyta: ¿Quién es? ¿Quién eres? Kim jesteś?
On po prostu wymienia swoje imię mówiąc Roman Zazo, ale potem dodaje:
Todos me llaman Zaz. Wszyscy nazywają mnie Zaz.
Potem Zaz wyjaśnia dla kogo pracuje:
Trabajo para la empresa que ha comprado el hotel. Pracuję dla firmy, która kupiła ten hotel.
Potem mówi, że jest ich nowym szefem:
Considerame vuestro nuevo jefe. Uważajcie mnie za waszego nowego szefa.
Tutaj uwaga vuestro nie jest używane w latynoskim angielskim. Tak więc wiadomo, że ten serial jest w hiszpańskim z Hiszpanii. Ten latynoski hiszpański brzmiałby jakoś tak:
Considerame su nuevo jefe. Czyli zamiast vuestro Latynos użyłby su. Ale Hiszpan powie tak:
Zaz jako szef wydaje swoje pierwsze polecenie:
Coje una pajita, por favor. Wyciągnijcie słomkę, proszę.
La paja to słomka, la pajita to zdrobnienie czyli słomeczka. Tak więc “Coje una pajita” znaczy “Weź słomeczkę”.
Potem Zaz mówi, że nie mają się czym martwić:
Tener en cuenta que no hay porqué preocuparse. Czyli nie ma powodu, aby się martwić.
Później powtarza do jednej z dziewczyn:
Coje una. Wyciągnij, weź jedną.
Potem mówi, że współpraca będzie korzystna dla wszystkich.
Eso nos beneficia a todos. To będzie korzystne dla wszystkich.
Potem mówi, że mają jeden cel.
Tenemos la mizma meta. Y esa meta es ganar pasta. Mamy ten sam cel. I tym celem jest zdobycie forsy.
Zaz używa słowa “la pasta”, które zwykle znaczy makaron na określenie forsy. Tak więc “ganar pasta” można przetłumaczyć jako “zdobyć kasę”.
Potem mówi:
Bien. Dobrze. I wszyscy pokazują słomki.
Najkrótszą słomkę wylosowała Jane. Zaz do niej podchodzi i pyta:
¿Como te llamas? Jak się nazywasz?
A jej przyjaciółka mówi jak wszyscy na nią wołają.
Todos le llaman Jaz. Wszyscy ją nazywają Jaz.
Zaz odpowiada:
Muy bien Jazz. En hora buena. Bardzo dobrze Jazz. Gratulacje.
En hora buena dosłownie znaczy w dobrą godzinę, używa się tego sformułowania aby pogratulować.
Za co Zaz gratulował Jane. Zaraz wyjaśnia:
Para ti la cola. Dla ciebie ogon.
Jeżeli dopiero uczysz się hiszpańskiego skoncentruj się na pytaniu ¿Como te llamas? Czyli jak się nazywasz. Wprawdzie na to pytanie można odpowiedzieć pełnym zdaniem Me llamo Zaz, ale jak zauważyliśmy ani Zaz ani Jane nie odpowiadali tak, ale po prostu podali swoje imię.
Czy zapamiętaliście te słówka:
szef - el jefe
firma - la empresa
słomka - la paja, albo zdrobniale la pajita
ogon - la cola.
Tyle na dzisiaj. Postaram się przygotować następny podkast za dwa tygodnie.
Hiszpański 02 - Aquellos maravillosos 70
18 MAR 2018 · Witam w drugim odcinku podkastu, który uczy języka hiszpańskiego przy pomocy fragmentów z filmów. Długo szukałem czegoś ciekawego, a jednocześnie z prostymi dialogami. Wydaje mi się, że znalazłem. Jest to serial “That '70s Show” po polsku znany jako “Różowe lata siedemdziesiąte”. Oglądając go na platformie Netlifx można przełączyć na język hiszpański.
Hiszpański tytuł to “Aquellos maravillosos 70”, co można przetłumaczyć jako “Tamte cudowne lata siedemdziesiąte”
W języku polskim mamy tylko dwa zaimki wskazujące. W hiszpańskim aż trzy. Są to: este, ese i aquel. W tytule użyto właśnie tego trzeciego aquel, który w liczbie mnogiej brzmi aquellos
Maravillosos znaczy oczywiście cudowne, a setenta to siedemdziesiąt.
Ci którzy oglądali ten serial wiedzą, że akcja dzieje się głównie w piwnicy Erika.
El lugar to miejsce, a el sotano to piwnica. Przynależność obiektów określa się dodając słówko “de”. Tak więc piwnica Erika Formana to el sotano de Erik Forman.
Michael i Steven namawiają Erika, aby przyniósł piwo, ten pyta dlaczego.
Steven mówi: es la hora, czyli to jest ta godzina, co znaczy teraz jest najlepszy czas.
Erik pyta: porque no vas tu czyli dlaczego ty nie pójdziesz.
Na co Steven odpowiada, bo to twój dom es tu casa, a Michael wtóruje twój dom tu casa
Cała rozmowa brzmi tak:
Erik idzie na górę i wpada na matkę niosącą gorące rzeczy dla gości
Matka mówi: cuidado Erik, co można przetłumaczyć jako uważaj albo ostrożnie
Matka pyta gości czy wszystko w porządku - todo bien
A potem mówi o tamtych kiełbaskach czyli esas salchichas
Potem Erik spotyka rodziców Donny, pan Pinciotti mówi cześć - hola
pani Pinciotti pyta: te gusta el nuevo peinado de Bob czyli czy lubisz czy ci się podoba nowa fryzura Boba?
Erik zwraca się do nich per pan i pani czyli senior i seniora
Cała rozmowa brzmi tak
Czego się dziś nauczyliśmy?
siedemdziesiąt - setenta
miejsce - el lugar
piwnica - el sotano
dom - la casa
uwaga, ostrożnie - cuidado
wszystko dobrze - todo bien
kiełbasa - la salchicha, kiełbaski las salchichas
cześć - hola
czy lubisz - te gusta
pan - el senior
pani - la seniora
Jak powiedzieć piwnica Erika - el sotano de Erik
Jak zapytać czy lubisz nową fryzurę - te gusta el nuevo peinado
Hiszpański 01 - La casa de papel
18 MAR 2018 · Nauka obcego języka w dużej mierze polega na uczeniu się słówek i potem ich używaniu w zdaniach. Naszą znajomość obcego języka mogą zobrazować trzy koła. Wyobraź sobie wielkie koło, które zawiera wszystkie słowa w obcym języku, którego się uczysz. W tym wielki kole jest mniejsze koło. To mniejsze koło obrazuje wszystkie słowa w obcym języku, które rozumiesz. Teraz wyobraź sobie jeszcze mniejsze kółko w tym małym kole. Ono obrazuje wszystkie słowa w obcym języku, które umiesz użyć. Oczywiście te małe koło obrazujące słowa, które rozumiesz rośnie za każdym razem, gdy uczysz się nowego słowa. Podobnie jest z tym najmniejszym kołem - rośnie, gdy uczysz się używać jakiegoś nowego słowa. Niestety ten proces przebiega także w drugą stronę. Gdy przestajesz się uczyć danego języka i nie używasz go oba koła (czyli to ze słowami, które rozumiesz i to z tymi, które potrafisz użyć) maleją. Ten podkast ma ci pomóc w powiększeniu tego średniego koła, czyli słów, które będziesz rozumiał. Niestety nie potrafię ci pomóc w powiększeniu tego najmniejszego koła, tym musisz zająć się sam. Możesz to jednak zrobić słuchając tego podkastu i powtarzając usłyszane frazy.
Ponieważ sam uczę się hiszpańskiego w tym podkaście będę puszczał fragmenty ścieżki dźwiękowej z filmów i piosenek. Przejdźmy zatem do nauki.
Dziś zajmiemy się dialogami z pierwszego odcinka serialu “La casa de papel”. W tej scenie Tokio, którą ściga policja dzwoni do swojej matki. W pierwszej kolejności będę puszczał kolejne wypowiedzi wraz z moim komentarzem.
Sí.
“Sí” to oczywiście “tak”. Tutaj wykorzystane przy odebraniu telefonu.
¿Mamá?
Wiele hiszpańskich słów wygląda identycznie jak polskich. Pamiętajmy jednak o akcencie. To słowo nie brzmi “Mama”, ale “Mamá”.
Ay, mi niña.
“mi niña” oznacza “moja dziewczyna”, coś jak po polsku “moje dziecko”.
¿Cómo estás, cariño?
“Cómo estás” to pytanie jak się czujesz, a “cariño” można przetłumaczyć jako kochanie albo skarbie. Tak więc “¿Cómo estás, cariño?” oznacza “Jak leci, skarbie?”.
¿Que está pasando?
“¿Que está pasando?” to pytanie o obecną sytuację. Dosłownie znaczy “Co się dzieje?”.
¿No viste las noticias?
“¿No viste las noticias?”. “No” to oczywiście przeczenie. “Viste” to forma czasownika “ver” widzieć. “Viste” to czas przeszły dokonany, po hiszpańsku Preterito Indefinido. Tak więc “No viste” razem oznacza “Nie widziałaś”. “Las noticias” oznacza wiadomości. Całość to pytanie: “¿No viste las noticias?” oznaczające “Nie widziałaś wiadomości?”.
Todas esas cosas que dicen de mí.
“Todas esas cosas” znaczy “Wszystkich tamtych rzeczy”. “Que” można tutaj przetłumaczyć jako “które”. “Dicen” jest formą czasownika “decir” w czasie teraźniejszym. “Dicen” znaczy “oni lub one mówią”, a “de mí” znaczy tutaj “o mnie”. Tak więc całość “Todas esas cosas que dicen de mí” znaczy “Wszystkie tamte rzeczy, które mówią o mnie”.
Sí, claro que las he visto.
“Sí” to potwierdzenie czyli “tak”. “Claro que” znaczy “oczywiście, że”. “He visto” to złożony czas po hiszpańsku Preterito Perfecto (lub Pretérito Perfecto Compuesto). Składa się z formy czasownika “haber” oraz imiesłowu biernego czasownika “ver” widzieć. “He visto” znaczy “widziałam”, a “Las he visto” znaczy “Je widziałam”, chodzi o wiadomości. Tak więc całość “Sí, claro que las he visto” znaczy “Tak, oczywiście, że je widziałam”.
¿Sabes qué?
“¿Sabes qué?” znaczy “Wiesz co?”.
Estoy pensando en irme de viaje.
“Estoy pensando” znaczy “myślę”, dosłownie “jestem myśląca”. “Ir” znaczy “iść”, a “Irme” możnaby przetłumaczyć jako “iść sobie”. Tak więc “Irme de viaje” to “Wyruszyć sobie w podróż”.
A lo mejor me enrolo en un barco chino
“A lo mejor” to zwrot oznaczający “Może”. “Enrolo” to forma czasownika “enrolar” oznaczającego tutaj “dołączyć” lub “dać się zwerbować”. “En un barco chino” znaczy “Na jakiś chiński statek”. Tak więc całość “A lo mejor me enrolo en un barco chino” znaczy “Może dam się zwerbować na chiński statek”.
de cocinera.
“de cocinera” znaczy “jako kucharka”.
¿No decías que no sabía hacer una tortilla?
“Decías” to ponownie forma czasownika “decir” czyli “mówić”. Tutaj w formie czasu przeszłego niedokonanego. “No decías” znaczy “Nie mówiłaś”. “Sabía” to forma czasownika “saber” czyli “wiedzieć”. “Hacer” znaczy “robić”, a “tortilla” to oczywiście “tortila”. Całe zdanie to pytanie: “¿No decías que no sabía hacer una tortilla?” oznaczające “Nie mówiłaś, że nie umiem zrobić trotilli?”.
Así aprendo. ¿Qué te parece?
“Así” można tutaj przetłumaczyć jako “Więc”, a “aprendo” to forma czasownika “aprender” czyli “uczyć się”. “Parece” to forma czasownika “parecer” czyli “wyglądać”. Całość “Así aprendo. ¿Qué te parece?” przetłumaczyłbym jako “Więc się uczę. Jak to widzisz?”
No sé, cariño.
“sé” to forma czasownika “saber” - “wiedzieć”, więc całość: “No sé, cariño” znaczy “Nie wiem, skarbie”.
¿Y si comen todos los chinos, qué?
To “si” nie oznacza tak, ale “jeżeli”. “Comen to forma czasownika “comer” czyli “jeść”. “Comen todos los chinos” znaczy “Jedzą wszystko chińskie”, a “qué” na końcu to po prostu “co”. Tak więc pytanie “¿Y si comen todos los chinos, qué?” znaczy “A jeżeli oni jedzą wszystko chińskie, to co?”.
¿Ese viaje qué significa, que no voy a volver a verte más?
“Significa” to froma czasownika “significar” - “znaczyć”. “Voy a volver a verte más” znaczy “zobaczę cię ponownie”. Całość “¿Ese viaje qué significa, que no voy a volver a verte más?” można przetłumaczyć jako “Tamta podróż oznacza, że nie zobaczę ciebie ponownie”.
Qué tonterías dices.
“Tontería” znaczy “nonsens”, a więc “Qué tonterías dices” znaczy “Jakie nonsensy mówisz”.
Pues claro que me verás.
“Verás” to ponownie forma czasownika “ver” znaczącego “widzieć” w czasie przyszłym. “Me verás” znaczy “mnie zobaczysz”. Tak więc “Pues claro que me verás” to “Zatem oczywiście, że mnie zobaczysz”.
Te compraré un billete para que vengas a visitarme.
“Compraré” to ponownie forma czasu przyszłego czasownika “comprar” czyli “kupować”. “Te compraré” znaczy “Kupię ci”. “Visitar” to “odwiedzić”, a więc “visitarme” to “odwiedzić mnie”. Całość “Te compraré un billete para que vengas a visitarme” znaczy “Kupię ci bilet, abyś przyjechała odwiedzić mnie”.
¿Visitarte dónde?
“Dónde” znaczy “Gdzie”, a więc “¿Visitarte dónde?” to pytanie: “Odwiedzić cię gdzie?”.
¿Al cementerio?
“¿Al cementerio?” to pytanie “Na cmentarzu?”
¿Estás sola?
“¿Estás sola?” to pytanie “Jesteś sama?”.
Mamá, ¿estás sola?
Ponownie “Mamá, ¿estás sola?” czyli “Mamo, jesteś sama?”.
Sí.
“Sí” - “tak”.
Pues baja a la calle, como si fueses al mercado.
“Baja” to forma czasownika “bajar” czyli “schodzić”. A zwrot “como si fueses al mercado” znaczy “jak gdy idziesz do sklepu”. Całość “Pues baja a la calle, como si fueses al mercado” znaczy “Więc zejdź ulicą, tak jak gdy idziesz do sklepu”.
Yo te encontraré.
“Encontraré” to forma czasownika “encontrar” znaczącego “znajdować”, jest w czasie przyszłym. Całość “Yo te encontraré” znaczy “Ja cię znajdę”.
Jeżeli dopiero niedawno zacząłeś się uczyć hiszpańskiego nie przejmuj się, jeżeli zapamiętałeś tylko parę fraz lub nawet tylko jedną. Ten tekst wcale nie był najłatwiejszy, ale z czasem, szczególnie jak wysłuchasz go wielokrotnie zaczniesz rozumieć coraz więcej. Posłuchajmy teraz na koniec całości.
Nauka hiszpańskiego przy pomocy filmów na platformie Netflix oraz historii ludzi mówiących po hiszpańsku
Information
| Author | Piotr Borowski |
| Organization | Piotr Borowski |
| Categories | Education , History |
| Website | www.spreaker.com |
| piotr@historiawgdzieci.pl |
Copyright 2024 - Spreaker Inc. an iHeartMedia Company
