Herkül Millas 6-7 Eylül Olayları'nda 15 yaşındaydı. İstanbul'da o lanet gece babasının dükkanı yağmalanırken evlerinin önüne gelenlerden korunmak amacıyla üst kattaki komşularına sığındılar.

"Babam terziydi, yağma ettikleri dükkanımızda bütün top kumaşları çaldılar, çalamadıklarını da keserek kullanılamaz hale getirdiler. Kumaşlar o gece elimizden gidince iflas etti babam... Sonra korku ve gelecek endişesiyle Türkiye'den Yunanistan'a göç ettik..." şeklinde anlatıyor yaşadıklarını.

Millas, "Saldırılar başladığında endişeyle evde beklerken kapıcı kadın 'Burada gavur yok!' diyerek bizi kurtarıyordu.. Biz üst kata sığınmıştık, gerçi daha önce söylemişlerdi, eğer bir şey olursa bize sığınırsınız diye. Ancak babamı saklamak istemiyorlardı, sadece çocuk ve kadınları saklamak istediklerini belirtmişlerdi..." diyor.

Agora’da ele aldığımız 6-7 Eylül Olayları hakkındaki podcast programında Türk-Yunan ilişkileri uzmanı Herkül Millas'ın, "Türkiye'de azınlıkların günlük hayatını zehir eden olaylar o kadar çok ki..." ifadesi, acı gerçeği tüm çıplaklığıyla yüzümüze vuruyor aslında.

Aradan 64 yıl geçti ancak acılar unutulmadı. 6-7 Eylül Olayları, İstanbul'da yaşayan başta Rum olmak üzere gayrimüslim azınlıklara karşı 6-7 Eylül 1955'te gerçekleşen organize toplu saldırıydı. Türk derinlerinin planlayarak gerçekleştirdiği bu pogromda İstanbul'da gayrimüslimlere ait 4.214 ev, 1.004 işyeri, 73 kilise, bir sinagog, iki manastır, 26 okul ile aralarında fabrika, otel, bar gibi yerlerin bulunduğu 5.317 mekân saldırıya uğradı.

6-7 Eylül Olayları sırasında Türkiye basını 11 kişinin öldüğü yazarken, kimi Yunan kaynakları felaket gecesi 15 kişinin can verdiğini belirtti. Zaman ilerledikçe o gece tecavüze uğrayan kadınların sayısının 60'ı geçtiği öğrenildi. Dr. Dilek Güven'e göre iise tecavüze uğrayan ve utanmalarından veya korkularından dolayı şikayette bulunamayan kadın sayısının gerçekte 400’e yakın olduğu tahmin edilmekte.

Pogromun fitilini ateşleyen olay ise saldırılardan bir önceki gün Türkiye basınında çıkan ve Atatürk'ün Selanik'te doğduğu evin bombalandığı haberleri oldu. Oysa bomba olayı kurguydu. Atatürk'ün Selanik'teki evine bomba atan kişi Selanik Üniversitesi Siyasal Bilgiler fakültesinde okuyan Yunan vatandaşı Batı Trakya Türkü Oktay Engin'di ve aldığı talimatla bombayı attığı daha sonra ifşa olmuştu. Hatta bu inanılmaz gerçek yıllar geçtikçe daha belirgin hale geldi. Engin, Türkiye'de 22 Şubat 1992 - 18 Eylül 1993 tarihleri arasında Nevşehir Valisi yapıldı.

Öte yandan o günlerde asıl konu Kıbrıs’tı. Adada Kıbrıs Rumlarının Kıbrıslı Türklere yaptığı zulümler gündemdeydi. 6-7 Eylül Pogromu'nun olduğu dönem Türkiye'de tirajı en yüksek Hürriyet gazetesinde "İstanbul'daki Rum azınlığın aralarında bağış toplayarak Kıbrıs Rumlarının ENOSİS çetelerine gönderdiği" haberi yapıldı. Bilerek ve isteyerek İstanbul’daki Rumlar da mesul tutuluyordu, Kıbrıs ve Yunanistan’daki Türklere karşı yaşananlardan...

Olayların ardından, Türkiye'de yaşayan binlerce Rum, kendilerini düşman gören Türklerden korkarak ve İstanbul'da geleceklerinin olmadığını "düşünerek" Türkiye'den Yunanistan'a göç ettiler. Saldırılardan ciddi zarar gören Ermeni ve Yahudiler arasında da gelecek endişesi baş gösterdi. Bugün aradan geçen 64 yıl sonra bile o günleri yaşayanların anıları taze. Bir daha olmaması tek arzu. Ancak Millas bu konuda karamsar, daha doğrusu gerçekçi, “Ortaçağda bütün bir toplum cezalandırılırdı. Türkiye Ortaçağ’da kaldı, Ortaçağ’da yaşıyor...” diyor.

Türk-Yunan ilişkileri uzmanı Herkül Millas'ın 6-7 Eylül Olayları'nı anlattığı Agora podcast programını, tarihin o karanlık yüzünü anladıkça, iç çekerek dinleyeceksiniz.