Washington Üniversitesi (St. Louis) İngilizce ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü profesörlerinden Anca Parvulescu ile "Istanbul, Capital of Comparative Literature" çalışmasından yola çıkan hem Auerbach mirasını, edebiyat başkenti İstanbul’u hem de diğer çalışmalarını ele alan, Dünya Edebiyatı'nın imkânları ve sınırları üzerine bir sohbet.

Bugün artık Dünya Edebiyatı'yla el ele giden Karşılaştırmalı Edebiyat'ın bir disiplin olarak başlangıcına dair en bilindik anlatılardan biri İstanbul’da doğduğudur. 1933’ten itibaren Nazi Almanyası'ndan kaçan ve Alman üniversitelerinden kovulan Leo Spitzer, Erich Auerbach, Alexander Rüstow, Ernst von Aster ve Hans Reichbach gibi birçok filolog ve bilim insanı Türkiye’ye gelmiş ve başta İstanbul Üniversitesi olmak üzere çeşitli üniversitelerde görev almıştır. Erich Auerbach, Marburg Üniversitesi Roman Dilleri ve Edebiyatları bölüm başkanlığından gelerek İstanbul Üniversitesi Yabancı Diller Okulu’nun başına geçirilmiştir. Hem İstanbul Üniversitesi’nde hem de tam on bir sene yaşadığı İstanbul’da kaleme aldığı Mimesis başyapıtı sayesinde Karşılaştırmalı Edebiyat disiplininin temellerini İstanbul’da ortaya koymuştur Auerbach. Başka deyişle İstanbul, Karşılaştırmalı Edebiyatın başkenti hâline gelmiştir. Auerbach ve Spitzer İstanbul’dan Amerika’ya gittiklerinde ise sürgünlük ve İstanbul deneyimlerini merkeze koyarak Amerika’da ilk kez Karşılaştırmalı Edebiyat bölümlerini kurarak çağdaş edebiyatın da seyrini değiştirmişlerdir.

Karşılaştırmalı Edebiyat'ın başkenti İstanbul anlatısını şimdiye değin Edward Said, Aamir R. Mufti, Fırat Oruç, Emily Apter ve Kader Konuk gibi eleştirmenler ziyaret etmiş ve bu anlatının tarihsel ve kültürel bağlamını çözümlemişlerdir. Daha da önemlisi karşılaştırmalı yöntemlerin ışığında bireysel sürgünlük hikâyelerinin bilinmeyen ulus ötesi yönlerini de bize aktarmışlardır. Karşılaştırmalı Edebiyat, Dünya Edebiyatı, modernizm ve modernite, eleştirel kuram üzerine çalışan Anca Parvulescu, 2020’de yayınladığı ufuk açıcı Istanbul, Capital of Comparative Literature adlı çalışmasında aşina olduğumuz bu İstanbul başkent anlatısına yenilikçi bir soluk getiriyor. Parvulescu Karşılaştırmalı Edebiyat tarihi tartışmalarını Batı ve Avrupa merkezli olmaktan çıkararak, İstanbul’a özellikle Osmanlı İmparatorluğu sonrası bağlamında eleştirel yeni bir gözle bakmamızı öneriyor.

Podcast dili İngilizcedir, buluşmanın Türkçe altyazılı video kaydını ise YouTube kanalımızda izleyebilirsiniz.