24 listopada 1859 Darwin opublikował swoje dzieło “O powstawaniu gatunków”. Ja nagrywam ten odcinek w lutym 2023. Minęło więc niecałe 164 lata. Chciałbym w tym odcinku zebrać trochę wiedzy na temat tej teorii oraz tego jak się zmieniła przez te 164 lata. Na początek kilka sprostowań, bo wiele osób źle rozumie czego dotyczy ta teoria. Później będzie trochę o problemach oraz tym jak współcześni ewolucjoniści próbują je rozwiązać.

Zauważmy, że tytuł książki Darwina to “O powstawaniu gatunków” (ang. On the Origin of Species). Darwin zajmował się kwestią tego jak jedne gatunki powstają z drugich. Jego teoria nie dotyczy powstania życia. Z resztą sama nazwa teoria ewolucji mówi o ewolucji czyli o zmianie czegoś w coś innego. Powstaniem życia zajmują się teorie abiogenezy czyli inaczej teorie samorództwa. Te teorie mówią o tym jak mogło powstać życie z materii nieożywionej. Gdybyście chcieli abym nagrał odcinek omawiający abiogenezę czyli samorództwo to napiszcie mi o tym w komentarzu.

Zauważcie, że gdy była mowa o teorii samorództwa użyłem liczby mnogiej. Teorii abiogenezy czyli samorództwa jest co najmniej kilka. To samo dotyczy teorii ewolucji. Ludzie często posługują się liczbą pojedynczą tymczasem teorii ewolucji jest kilka i wzajemnie sobie zaprzeczają. Główny podział pomiędzy tymi teoriami dotyczy szybkości zmian ewolucyjnych. Darwin postulował, że do takich zmian dochodzi bardzo długo - muszą minąć całe wieki i tak myślą tradycyjni ewolucjoniści. Tej teorii naucza się też w szkołach. Inne teorie mówią o bardzo szybkich zmianach spowodowanych np. mutacją. Dlaczego doszło do tego podziału?

Gdy Darwin opublikował swoje dzieło w wykopaliskach nie znaleziono szkieletów zwierząt w formach pośrednich. Najlepszym przykładem jest chyba żyrafa. Teoria ewolucji twierdzi, że żyrafa miała krótką szyję, a potem w miarę zachodzących zmian pojawiały się żyrafy z coraz dłuższymi szyjami. Nigdy nie znaleziono takich szkieletów żyraf z inną długością szyi. Zapis kopalny czyli odnalezione szkielety wręcz sugeruje, że różne rodzaje zwierząt pojawiły się nagle bez form pośrednich. Tak więc zapis kopalny to raczej dowód dla kreacjonistów. Jak z tym problemem radzą sobie ewolucjoniści?

Jak już mówiłem główny podział to ci tradycyjni, którzy twierdzą, że były powolne zmiany oraz ci, którzy opowiadają się za bardzo szybkimi mutacjami. Ta pierwsza grupa twierdzi, że być może jakiś kataklizm zniszczył te formy pośrednie. Ta druga grupa twierdzi jednak, że zapis kopalny pokazuje prawdziwą historię i że zmiany następowały szybko być może pod wpływem jakiegoś promieniowania kosmicznego. Dużo większym problemem dla tych różnych teorii ewolucji jest jednak postęp wiedzy biologicznej.

Wiemy coraz więcej o tym jak jest np. zbudowana komórka. Jak jest przechowywana informacja w DNA. Wcześniejsze teorie ewolucji gdy budowały możliwe drzewa przodków dla różnych gatunków opierały dziedziczność na podobieństwie zwierząt. Np. łatwo sobie wyobrazić, że konie, żyrafy, psy i koty miały wspólnego przodka. Wszystkie te zwierzęta są ssakami, mają po cztery nogi i poruszają się w dość podobny sposób. Jednak odkrycia genów sprawiły, że zaczęto badać różnice pomiędzy gatunkami i wtedy okazało się, że ssaki morskie są bardziej podobne genowo do innych ssaków lądowych. Te odkrycia doprowadziły do przebudowy istniejących drzew genealogicznych gatunków. Innymi słowy powstały kolejne teorie ewolucyjne.

Na koniec kilka podpowiedzi jak dyskutować w kwestii ewolucji. Gdy ktoś broni teorii ewolucji, a ty ją atakujesz, to najpierw zapytaj w którą teorię ewolucji wierzy twój oponent. Konkretnie zapytaj, czy wierzy w wolne zmiany czy szybkie oraz czy drzewo genealogiczne opiera na podobieństwie budowy zwierząt czy raczej na podobieństwie genowym. Gdybyś jednak bronił teorii ewolucji to też zacznij od tego i zastanów się, której teorii będziesz bronić. Jest to ważne, bo np. kreacjonista może się powołać na wykopaliska i brak szkieletów przodków żyrafy. Jeżeli jednak ty bronisz tej teorii ewolucji opierającej się na szybkich mutacjach to taki argument będzie nietrafiony. Gdyby ktoś atakował te zmiany w teorii ewolucji, bo przecież teoria ewolucji podlegała ewolucji czyli zmianom. Większość teorii naukowych podlegała zmianom i w większości wypadków zmiany te prowadziły do lepszych teorii.

Oczywiście nie wyczerpałem tematu. Tym odcinkiem chciałem po prostu wskazać, że przed dyskusją dobrze jest się zapoznać z aktualną wiedzą. Niestety wiele osób dyskutuje nie ma pojęcia o współczesnych teoriach ewolucyjnych. Winna jest edukacja, która naucza dalej tej jednej teorii darwinowskiej nie wspominając o tym, że wielu ewolucjonistów poszło w zupełnie inne kierunki. To samo dotyczy drzewa genealogicznego gatunków. W szkołach pokazuje się te stare drzewa i nie mówi o tych współczesnych opartych np. na podobieństwie genowym.